Termogeniczne czy nie? Bazowe suplementy cz.5
Termogeniczne spalacze nie są dla każdego… Ale są skuteczne. Z drugiej strony, jak wiele osób boryka się z niezadowoleniem z własnego ciała, problemami z otyłością, chorobami i schorzeniami z tym związanymi? Odpowiedź jest jedna: zdecydowana większość społeczeństwa. Można powiedzieć, że wszystko zaczyna się od diety – to prawda, gdyż suplementy są jedynie dodatkiem do niej. Natomiast są to także środki dla ludzi i należałoby pomóc w wyborze odpowiedniego suplementu pełniącego rolę reduktora tkanki tłuszczowej. Każdy z nas miał problem z wyborem spalacza… Co będzie lepsze, co bardziej odpowiednie właśnie dla mnie? Należałoby w tym celu sporządzić podział tego typu suplementów i przedstawić następnie mechanizmy działania obu grup ukazując wszelkie aspekty problematyczne. Wybór należy do Was!
Termogeniczne spalacze
Można rzec, iż środki termogeniczne swoim działaniem oparte są o mechanizm samych procesów termogenezy zachodzących w naszym organizmie – polegają one na przełożeniu energii na energię cieplną. Dzieje się tak w obliczu specyficznych okoliczności fizjologicznych, takich jak na przykład gorączka, jednakże można zintensyfikować wydzielanie energii termicznej przy pomocy zabiegów dietetycznych i suplementacyjnych. W wyniku tego zarówno energia mechaniczna może zostać przełożona na cieplną formę, jak i wykorzystanie wzmożonego wytwórstwa energii niezbędnej do strawienia posiłków spożywanych – zjawiska te podporządkowane pod kątem klasyfikacji do procesów termogenezy nazywamy szybkimi kurczami włókien mięśniowych oraz termogenezą poposiłkową. W wyniku zwiększenia wytwórstwa energii cieplnej, zwiększa się również temperatura naszego ciała (reakcja na ciepło).
Suplementy uważane za spalacze termogeniczne mają za zadanie zintensyfikowanie przemian energetycznych w zakresie termicznym oraz tym samym ukierunkować i wykorzystać owe procesy do spalania zbędnej, podskórnej tkanki tłuszczowej. Dzięki aktywacji cyklicznego adenozyno-mono-fosforanu (cAMP) oraz receptorom adenozynowym jesteśmy w stanie pozbywać się zbędnego tłuszczu magazynowanego, gdyż pełnią rolę przekaźników nakierowujących energię użyteczną wytwarzaną między innymi w warunkach treningowych na interesujący nas proces spalania. Można zatem powiedzieć, iż termogeneza wywołana na drodze wzmożonego pobudzenia suplementem jest niezmiernie pozytywnym zjawiskiem ubocznym wynikającym ze spalania wysokoenergetycznych związków krążących wewnątrz organizmu człowieka.
Zazwyczaj suplementy termogeniczne posiadają w swoim składzie substancję wiodącą, która aktywnie poza wspieraniem oczywistych procesów pobudza organizm pod kątem uwrażliwienia i dostarczenia bodźca biochemicznego do ośrodkowego układu nerwowego. Pobudzając układ nerwowy za jednym zamachem jesteśmy w stanie lepiej się skoncentrować oraz tym samym zmniejszyć bodźce odpowiedzialne za uczucie bólu – pozwala nam to na wykonanie dużo lepszego pod względem jakościowym treningu. Substancją aktywną termogeników jest zazwyczaj kofeina lub podobne jej formy. Należy wspomnieć, iż przyjmując je na drodze intensyfikacji procesów wyzwalających energię cieplną wzrasta nie tylko temperatura ciała, ale także ciśnienie krwi, a co za tym idzie częstotliwość skurczów mięśnia sercowego. Zważywszy na to nie poleca się stosować ich w przypadku potwierdzonych (lub podejrzeń) schorzeń układu sercowo-naczyniowego, krwionośnego lub nerwowego.
Spalacze tego typu zaliczamy do tak zwanych kompleksów redukujących, które mają za zadanie nie tylko wzmagać procesy spalania tłuszczu i ukierunkować je na magazynowaną tkankę tłuszczową, ale i stymulować procesy metaboliczne usprawniając tym samym przemianę materii, co jest niezwykle istotne w okresie treningowym zwanym redukcją. Przemiana materii zostaje przyspieszona, zwiększeniu ulega koncentracja, zaś rezerwy tłuszczowe organizmu maleją – czego chcieć więcej? Zawdzięczamy to rzecz jasna mieszance specyficznych i synergizujących swoje działania składników – wspomniałem bowiem, iż preparaty te są kompleksami. Do najczęściej używanych składników zaliczymy oczywiście kofeinę oraz guaranę, które to wspierają uwalnianie kwasów tłuszczowych typu niższego i wyższego do postaci wolnej mogącej przedostać się we własnym zakresie lub przy pomocy specjalnych substancji transportujących do ośrodków spalania. Katechiny są drugim składnikiem chętnie umieszczanym w spalaczach termogenicznych w postaci ekstraktów z zielonej herbaty – redukują one komórki lipidowe oraz zapewniają ochronę pełniąc rolę antyoksydantów. Do tego intensyfikują procesy termogeniczne oraz reakcje odpowiedzialne za spalanie kwasów tłuszczowych. L-karnityna jest składnikiem, który występuje w większości tego typu preparatów ze względu na zdolność transportu wyższych kwasów tłuszczowych do ośrodków spalania zwanych mitochondriami, co nie mogłoby nastąpić bez jej udziału ze względu na silną barierę jaką stanowią błony mitochondrialne.
Lipotropy jako wspomagacze redukcji? Lepsze niż spalacze termogeniczne?
Świetnie sprawdzają się jako wspomagacze preparatów termogenicznych i innych środków wspierających redukcję tkanki tłuszczowej – same w, sobie w tak bezpośredni sposób jak spalacze termogeniczne nie wpływają na redukcję magazynowanej tkanki tłuszczowej. Ich rolę jest natomiast wzmacnianie owych procesów, które już zachodzą czy to przez pobudzenie innymi środkami, czy w specyficznych warunkach wywołanych przykładowo treningiem aerobowym o stosunkowo wysokiej intensywności. Charakterystyczną cechą suplementów na bazie substancji lipotropowych jest brak występowania w ich składzie kofeiny, co daje nam poczucie bezpieczeństwa biorąc pod uwagę aspekty związane na przykład z termogenikami – jak wspomniałem wcześniej, suplementy termogeniczne nie mogą być używane przez wszystkich, w odróżnieniu właśnie do lipotropów. Do najpopularniejszych składników tego typu suplementów zaliczymy na przykład cholinę wytwarzaną z witaminy B12 oraz kwasu foliowego wewnątrz organizmu – substancja ta ma za zadanie usprawniać pracę serca i tym samym ochraniać mięsień sercowy. Dodatkowo jest nieocenionym składnikiem lecytyny wraz z drugą substancją lipotropową, czyli inozytolem – wytwarzanie lecytyny na drodze dostarczenia półproduktów jest istotne w szczególności z uwagi na jej udział w procesach transportujących i wytwórczych kwasów tłuszczowych, a ponadto lecytyna jest cenionym składnikiem przemian cholesterolowych organizmu człowieka. Z choliny ponadto, na drodze specyficznych przemian, powstaje acetylocholina będąca neurotransmiterem warunkującym pracę zarówno mózgu, jak i ośrodkowego układu nerwowego. Cholina synergicznie działa w pewnym zakresie z innym lipotropem, czyli metioniną będącą również podstawowym aminokwasem – oba składniki działają korzystnie w obrębie hamowania gromadzenia się tłuszczu oraz eliminowania jego nadmiaru na drodze na przykład wzmożonego transportu do ośrodków spalających związki wysokoenergetyczne. Dodatkowo aminokwas ten stymuluje wytwarzanie lecytyny z choliny, inozytolu i kilku innych składników. Znanymi i często używanymi lipotropami są także pirydoksyna, betaina czy chociażby tauryna. Substancje lipotropowe mają za zadanie intensyfikować procesy bezpiecznego „spalania tłuszczu” na bazie wzmożonego transportu kwasów tłuszczowych, udziału w przemianach lipidowych oraz hamowaniu ich odkładania w podskórną tkankę tłuszczową. Sam transport jest szczególnie prosty dla niektórych lipotropów, gdyż często same są składnikami lipoprotein (związki lipidowe osłonięta warstwą proteinową).
Termogeniczne spalacze czy współdziałanie l-karnityny i CLA?
Suplementy takie jak CLA czy l-karnityna w odpowiednich dawkach nie działają zgodnie z identycznym mechanizmem takim jak spalacze typu termogeniczneg
o – wspomagają procesy redukcyjne tkanki tłuszczowej pod nieco innym kątem… Krążenie kwasów tłuszczowych wewnątrz naszego organizmu to zjawisko naturalne i nieodzowne do poprawnego funkcjonowania, jednakże nadmiar wolnych kwasów tłuszczowych ujawniających się na drodze niewłaściwego sposobu odżywiania prowadzonego w sposób regularny i długotrwały, stanowią pewien problem. Tutaj objawia się rola l-karnityny, która głównie ma związek z wyższymi kwasami tłuszczowymi – te w odróżnieniu od swoich prostszych form nie są w stanie samodzielnie dotrzeć do ośrodków spalania, czyli mitochondriów ze względu na nieprzepuszczalną dla nich barierę mitochondrialną. Potrzebują do tego zadania transportera, czyli połączenia z cząsteczką l-karnityny. Po połączeniu, w postaci Acylo-karnityny przy udziale koenzymu A oraz enzymów wyspecjalizowanych do tego zadania, wyższe kwasy tłuszczowe przedostają się przez błony mitochondrialne, a następnie mają możliwość ponownego rozłączenia się – w tym przypadku cząsteczka l-karnityny może wrócić do pierwotnego miejsca póki nie zostanie „wyczerpany” jej potencjał aktywności. Procesy te nazywamy szlakiem beta-oksydacyjnym, który jest warunkowany przez:
- ilość czynnych i aktywnych mitochondriów,
- dostępność tlenu,
- ilość aktywnej postaci l-karnityny,
- poziom cukru we krwi.
Kwasy tłuszczowe po przedostaniu się do ośrodka mitochondrium ulegają procesom spalania lub po prostu przełożeniu na substancje energetyczne. Usuwając nadmiar kwasów tłuszczowych krążących w organizmie w stanie wolnym (wszak wyższe kwasy tłuszczowe stanowią większość w tym zakresie), l-karnityna jest w stanie bezpośrednio przyczyniać się do hamowania procesów dalszego odkładania się tłuszczów w postaci podskórnej tkanki tłuszczowej.
Nieco inaczej sprawa ma się z CLA, jednakże działanie tego suplementu może bardzo dobrze rokować w połączeniu z optymalnymi dawkami l-karnityny w zakresie redukowania tkanki tłuszczowej. Podczas, gdy cząsteczki aktywnej l-karnityny łączą się z wyższymi kwasami tłuszczowymi pełniąc funkcję transportera, tak CLA spełnia się w roli jakby „doładowania” – aktywna forma sprzężonego kwasu linolowego (CLA) stymuluje procesy transportowe dla cząsteczek lipidowych czyniąc je znacznie bardziej skutecznymi. Dzięki temu suplementowi są wychwytywane i de facto przenoszone znacznie większe ilości kwasów tłuszczowych, które następnie ulegają spalaniu lub przełożeniu na substancje energetyczne w mitochondriach. Jako regulator przemian lipidowych wewnątrz organizmu, CLA może pozytywnie przysłużyć się oszczędnością względem innych składników pokarmowych wzmagając wykorzystanie tłuszczów jako składnika energii.
